Koła zębate

Wielkości, które powinny podlegać sprawdzaniu w kołach zębatych, są różne dla walcowych kół zębatych, dla stożkowych kół zębatych i dla elementów składających się na przekładnię ślimakową.

We wszystkich wymienionych przypadkach występują jednak niektóre wspólne wielkości. Należą do nich: średnica wierzchołkowa, szerokość wieńca, wysokość zęba, zarys boku zęba, grubość zęba, luz mię-dzyzębny lub luz obwodowy, bicie uzębienia, podziałka, linia zęba.
Do pomiarów, w których nie występują wspólne wielkości, należą pomiary powierzchni zewnętrznych, gdyż np. w walcowych kołach jest nią walec, a w stożkowych — stożek.

Inną wielkością, która podlega sprawdzaniu we wszelkiego rodzaju przekładniach, jest linia zębów. Podczas gdy w walcowych kołach zębatych istnieje możliwość dokonania pomiaru linii zębów gdy są one prostokreślne (proste lub śrubowe), to w stożkowych kołach zębatych natrafia się na poważne trudności. W tym ostatnim przypadku można sprawdzić jedynie ślad dolegania podczas sprawdzania współpracy z drugim kołem lub kołem wzorcowym.

Poważne trudności nastręcza pomiar grubości zębów w stożkowym kole zębatym o zębach łukowych lub skośnych oraz w ślimacznicy, gdy mamy do czynienia z wielokrotnym ślimakiem stanowiącym wspólną przekładnię ze sprawdzaną ślimacznicą.

Do wielkości nie mających bezpośredniego wpływu na pomiary poszczególnych wielkości kół zębatych, ale odgrywających dużą rolę przy ocenie poprawności pracy przekładni należą:
a) właściwe wykonanie otworów w skrzynkach (odległość, równoległość lub dokładność kąta zawartego między osiami),
b) właściwy montaż, osadzenie na wałkach, właściwe smarowanie itp.